Đền thờ Nguyễn Mẫn Đốc được xây dựng tại xóm Chùa, thôn Xuân Hưng (khu hành chính số 4), xã Xuân Lũng. Đền được xếp hạng di tích cấp Quốc gia năm 2005.
Đền thờ Nguyễn Mẫn Đốc thờ Bảng nhãn Nguyễn Mẫn Đốc - một danh nhân lịch sử - văn hóa tiêu biểu nửa đầu thế kỷ XVI. Nguyễn Mẫn Đốc là tấm gương sáng về nghiệp học, về trung thần tiết nghĩa; là nhân vật lịch sử có vị trí và vai trò quan trọng trong xã hội Đại Việt thế kỷ XVI. Tài đức của Nguyễn Mẫn Đốc nổi bật ngay từ các vòng thi cử, qua các công việc ở Hàn Lâm viện. Về quân cơ, ông được nhà Lê truy phong "Tiết Nghĩa" và cho dựng đền thờ. Nhà Lê cho phép lập Tiết Nghĩa từ nhằm tôn thờ lòng yêu nước của một vị đại thần, đại khoa xuất thân cửa Khổng, Trong lịch sử thời kỳ phong kiến, cùng một tâm nguyện phù Lê, diệt Mạc như Nguyễn Mẫn Đốc nhưng Nguyễn Hãng lại lui về sống đời ẩn sĩ với "bầu rượu, túi thơ", Nguyễn Chính Tuân thì từ quan vào Anh Đài sơn nuôi chí lớn; còn Vũ Duệ (lời truyền) thì tỏ rõ tiết tháo bằng cách trầm mình xuống cửa bể Thần Phù, chưa kể Hoàng giáp Đặng Minh Khiêm ở xã Lương Lỗ, Thanh Ba... các ông đều được truy phong "bề tôi tiết nghĩa". Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Mẫn Đốc đương thời không chỉ được ghi chép trong gia phả mà còn được vinh danh trong các tài liệu chính sử và được khắc ghi vào bia đá số 13 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội. Ông là mẫu nhà Nho lý tưởng, là một biểu tượng cao đẹp về đức hy sinh vì nghĩa cả.
Đền thờ Nguyễn Mẫn Đốc mặt bằng kết cấu kiến trúc kiểu chữ Nhị ( = ), gồm 2 tòa: Tiền tế và Hậu cung, mái lợp ngói mũi hài, các cấu kiện gỗ trên bộ khung vì được bào trơn, bào soi, đóng bén chắc khỏe, không chạm trổ cầu kỳ, các đầu bảy, đầu nghé… chạm hoa lá cách điệu. Đền thờ Nguyễn Mẫn Đốc bảo lưu được đặc trưng của kiểu thức kiến trúc cổ với đầu đao cong vút hay tường hồi bít đốc, các bộ phận cấu thành nên kiến trúc của ngôi đền được bố trí hợp lý, gia cố mực thước chính xác, bộ vì nóc kiểu giá chiêng, chồng rường, kẻ, bảy… Trong di tích còn lưu giữ được hệ thống cổ vật: Sắc phong triều Nguyễn, ngai thờ, sập thờ…
Qua các tư liệu lịch sử được nghiên cứu, tư liệu Hán Nôm, kết hợp với kiểu dáng kiến trúc, hệ thống cổ vật của di tích, có thể xác định được tương đối chính xác niên đại xây dựng đền thờ Nguyễn Mẫn Đốc vào thời Hậu Lê, cuối thế kỷ XVI, đầu thế kỷ XVIII. Và ngôi đền đã trải qua các lần tu sửa: Đại trùng tu vào triều vua Nguyễn Hiến Tổ - năm Thiệu Trị thứ 6 - năm 1846; năm 1990: Tu sửa phần mái tòa tiền tế, sơn lại cột, lát lại nền; năm 2010: Đắp lại bờ nóc tòa tiền tế, đảo ngói toà hậu cung; năm 2011: Lát lại sân đền, tu sửa 2 góc đao mái trước tòa tiền tế....
Nguồn sưu tập: Kỷ yếu Di tích lịch sử văn hóa Lễ hội truyền thống tiêu biểu huyện Lâm Thao năm 2019.