Lễ hội rước Chúa gái được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia và đón bằng xếp hạng Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh Đình Cả.
Ngày 17/2 (tức mùng 8 tháng Giêng năm Giáp Thìn), thị trấn Hùng Sơn, huyện Lâm Thao tổ chức Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội rước Chúa gái và bằng xếp hạng Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh Đình Cả. Dự buổi Lễ có lãnh đạo Sở VHTT&DL; lãnh đạo Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh; lãnh đạo Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng. Về phía huyện Lâm Thao có các đồng chí: Bùi Hoài Giang – Phó Bí thư Thường trực Huyện uỷ, Chủ tịch HĐND huyện; Ngô Đức Sáu – Uỷ viên BTV Huyện uỷ, Phó Chủ tịch UBND huyện; Nguyễn Thị Dưỡng - Uỷ viên BTV Huyện uỷ, Phó Chủ tịch HĐND huyện; lãnh đạo Ban Tổ chức Huyện uỷ, Văn phòng Huyện uỷ, Văn phòng HĐND - UBND và Phòng VH&TT huyện; lãnh đạo các xã, thị trấn cùng đại diện Đảng uỷ, chính quyền và Nhân dân địa phương.
Đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện Ngô Đức Sáu phát biểu tại buổi Lễ
Lễ hội rước Chúa Gái là sinh hoạt tín ngưỡng dân gian của cư dân nông nghiệp gắn liền với hai nhân vật lịch sử huyền thoại thời kỳ Hùng Vương dựng nước là Tản Viên Sơn Thánh và Ngọc Hoa công chúa (con gái Vua Hùng thứ 18). Lễ hội rước Chúa Gái nhằm diễn lại tích Tản Viên Sơn Thánh đến núi Hùng rước công chúa Ngọc Hoa về núi Tản. Lễ hội là loại hình sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng được hình thành và phát triển trong quá trình lịch sử tồn tại, phát triển của làng, xã với những sản phẩm tinh thần và vật chất đã được người dân hai làng Vi- Trẹo của thị trấn Hùng Sơn gìn giữ, trao truyền qua các thế hệ. Lễ hội cũng là dịp hội tụ những nét văn hóa, tinh hoa của xóm, làng và đem lại niềm vui chung cho cả cộng đồng.
Di tích Đình Cả được Cục Văn hóa thông tin cơ sở - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) thống kê năm 2005, là một trong 326 di tích thờ cúng các Vua Hùng và các nhân vật liên quan đến thời đại Hùng Vương trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Di tích Đình Cả là một công trình kiến trúc tín ngưỡng, nơi gửi gắm tâm linh của đông đảo nhân dân trong vùng, việc thờ phụng các vị thần ở Đình Cả sâu sắc hơn là sự gìn giữ, nối tiếp truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của những người dân nơi đây trong việc kế thừa và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của ông cha; đồng thời là kết tinh của quá trình lao động, sáng tạo. Ngôi đình còn là nơi hội tụ, cố kết cộng đồng làng xã, là tài sản vô giá cả về vật chất, tinh thần, văn hóa và tôn vinh giá trị truyền thống của làng.
Từ ngàn đời nay, người dân hai làng Vi - Trẹo, thị trấn Hùng Sơn tổ chức lễ hội Đình Cả hàng năm để tưởng nhớ, tỏ lòng tri ân công đức các Vua Hùng và các tướng lĩnh của thời kỳ Hùng Vương dựng nước. Qua đó thể hiện sự cố kết gắn bó của cư dân hai làng Vi - Trẹo vốn có cùng một nguồn gốc xa xưa. Lễ hội mang đậm chất văn hóa dân gian với các nghi lễ, trò diễn độc đáo như: Rước Chúa Gái, trò diễn bách nghệ khôi hài, săn lợn... được nhân dân địa phương lưu giữ, trao truyền và phát huy, đóng góp quan trọng vào việc bảo tồn di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc.
Với những giá trị văn hóa, tín ngưỡng độc đáo, Lễ hội rước Chúa Gái đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia; Di tích Đình Cả được UBND tỉnh Phú Thọ công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.
Tại buổi lễ, thừa ủy quyền của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và UBND tỉnh Phú Thọ, lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã trao bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia lễ hội Trò Rước Chúa Gái; đồng chí Phó Bí thư Thường trực Huyện uỷ, Chủ tịch HĐND huyện Bùi Hoài Giang trao bằng xếp hạng Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh Đình Cả - thị trấn Hùng Sơn.
Ngay sau buổi Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, thị trấn Hùng Sơn đã tổ chức Lễ hội Rước Chúa Gái làng Vi- làng Trẹo (Lễ hội làng He xưa) năm Giáp Thìn 2024.
Trước đó, ngày 16/2 tức mùng 7 âm lịch, thị trấn Hùng Sơn đã tổ chức phần hội lễ hội Đình Cả với những trò chơi dân gian truyền thống như trò diễn bách nghệ khôi hài, săn lợn, cướp cờ,... được nhân dân địa phương nhiệt tình tham gia hưởng ứng./.
Đức Thuận