Trong 2 ngày 1-2/2, (tức ngày 11-12 tháng Giêng), xã Tứ Xã tổ chức lễ hội Trò Trám xuân Quý Mão 2023. Tới dự có đồng chí Chử Đức Khoa- Ủy viên BTV Huyện ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Huyện ủy, Giám đốc Trung tâm Chính trị huyện; lãnh đạo Phòng VH&TT, Trung tâm VH-TT-DL&TT huyện.
Phần tế lễ của các cụ cao niên
Diễn trò “Tứ dân chi nghiệp”
Lễ hội Trò Trám gồm 2 phần, phần hội và phần lễ: Phần hội của Trò Trám là hội trình nghề “tứ dân chi nghiệp” (sĩ, nông, công, thương) hay còn gọi là trò “Bách nghệ khôi hài” được người dân xóm Trám trình diễn trò tại sân miếu, với những lời ca vui nhộn, mang tính hài hước, mua vui, rất gần với đời sống sinh hoạt đời thường của nhân dân. Sau phần hội là lễ mật, còn gọi là lễ “linh tinh tình phộc”. Đúng giờ Tý, cụ từ miếu Trò thắp hương và rước nõ, nường - hai vật tượng trưng cho hai giới tính nam và nữ (được làm bằng gỗ và sơn son đỏ) thờ trên ban Thượng miếu Trò xuống và trao cho một đôi nam nữ đã được chọn từ trước. Nam đóng khố, cởi trần, đầu chít khăn đỏ, cầm nõ; nữ mặc yếm, váy ngắn thâm, đầu vấn khăn, cầm nường. Sau khi làm lễ khấn thần miếu xong, cụ từ xin âm dương rồi hô khẩu lệnh: Linh tinh tình phộc (ba lần). Lúc này, tất cả đèn, nến trong và ngoài miếu đều tắt. Sau mỗi câu khẩu lệnh: “Linh tinh tình phộc”, đôi nam nữ cầm “nõ, nường” làm các thao tác hoạt động tính giao. Mỗi lần hai vật âm dương chạm nhau, chiêng trống lại nổi lên, dân làng đứng xung quanh miếu lại reo hò vui vẻ.
“Lễ Mật” nghi thức quan trọng nhất của Lễ hội Trò Trám
Rước lúa thần trong lễ hội Trò Trám
Sau lễ “Linh tinh tình phộc”, còn có trò “Rước lúa thần” được tổ chức hết sức long trọng vào sáng 12 tháng Giêng. Lúa thần là những bông lúa thật to, thật mẩy, lá lúa được tượng trưng bằng lá mía được đặt trên hương án kiệu, giữa cắm một gióng mía to, róc vỏ. Trò “Rước lúa”, ngoài mong muốn cầu cho mùa màng tươi tốt còn là sự ngợi ca, lòng biết ơn của dân làng đối với các vua Hùng- những người đã dạy cho người dân nghề trồng lúa nước.
Hồng Vân