Đang gây “bão” toàn cầu về khả năng “trả lời mọi thứ như người thật”, giải quyết nhanh chóng các đề toán, viết tin báo chí, làm bài văn nghị luận xã hội, soạn thư điện tử, sửa lỗi lập trình… ChatGPT - thực chất là một công cụ AI ngôn ngữ (Artificial Intelligence - Trí tuệ nhân tạo hay trí thông minh nhân tạo) - đã mang lại những trải nghiệm thú vị cũng như nhiều tiện ích cho cuộc sống của con người. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, nó cũng bộc lộ nhiều nguy cơ tiềm ẩn. Con người cần phải có kiến thức và cách ứng xử đúng đắn để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của mình.
Rất dễ để bắt gặp cụm từ “ChatGPT” trên khắp các trang báo lớn nhỏ, các diễn đàn công nghệ và cả cuộc sống thường ngày.
Cơ hội thật - thách thức thật
Trên thực tế, ChatGPT đã xuất hiện trong nhiều lĩnh vực và thể hiện khá rõ sự tiện lợi cùng khả năng ứng dụng cao trong tương lai. Có thể kể đến như ở lĩnh vực phần mềm, ứng dụng này có thể thực hiện khá tốt những đoạn mã code từ đơn giản đến phức tạp. Hay như những lĩnh vực liên quan tới sáng tạo nội dung, ChatGPT cũng đang thể hiện tiện ích của mình khi đưa ra nhiều ý tưởng phong phú, lựa chọn đa dạng cho người dùng, thậm chí còn lên được kế hoạch chi tiết, các bước thực hiện một cách rõ ràng.
Đơn cử, trong lĩnh vực truyền thông báo chí, mà cụ thể là viết kịch bản phóng sự truyền hình, khi nhập yêu cầu “Tôi muốn có kịch bản về Thác Quạt ở huyện Yên Lập”, ChatGPT đã cho ra câu trả lời chi tiết gồm ba bước: Thiết lập kịch bản, các cảnh quay từ trên cao, giới thiệu nhân vật chính là một người địa phương; xây dựng câu chuyện là người địa phương giới thiệu về thác, kể về cuộc sống của người dân tại đây, các cảnh quay đẹp về thác, về dòng nước chảy xiết, bọt tung trắng xóa; kết thúc câu chuyện bằng cảnh quay thác lấp lánh trong ánh nắng, với âm thanh của dòng nước và lời chào mời của người địa phương. Có thể thấy, ChatGPT đã đưa ra một kịch bản vô cùng chất lượng, đáp ứng được vai trò của một biên tập viên trong việc xây dựng kịch bản.
Google Assistant (Trợ lý Google) - một là kiểu chatbot command (hiểu câu lệnh rồi thực hiện) phổ biến với người dùng.
Bên cạnh đó, các ngành nghề như marketing, quảng cáo, công nghệ thông tin, dịch vụ - chăm sóc khách hàng, tư vấn, dịch thuật… cũng được hưởng lợi rất lớn nhờ sử dụng ChatGPT. Đặc biệt, ChatGPT còn là kho tài nguyên giáo dục, hỗ trợ cho các hoạt động giảng dạy và học tập. Nó thường được dùng để viết luận, viết truyện, sáng tác thơ, hay thậm chí cả lời nhạc. Với khả năng sản xuất các đoạn văn bản chi tiết và rành mạch, nhiều sinh viên và cả giảng viên đã tìm đến ChatGPT để có thêm nguồn tham khảo tài liệu cho mình.
Tuy nhiên, với khả năng trả lời các câu hỏi của người dùng một cách nhanh chóng và dễ dàng, ChatGPT có thể khiến người dùng trở nên lười biếng, phụ thuộc công nghệ, không cố gắng tìm kiếm kiến thức và chủ động tư duy. Cùng với khả năng thực hiện các tác vụ tự động, ChatGPT có thể dẫn đến việc giảm thiểu nhu cầu lao động trong một số ngành nghề, gây ra sự lo lắng về tương lai của lao động và nhu cầu học tập và phát triển các kỹ năng mới. Ngoài ra, ChatGPT có thể tạo điều kiện cho sự gian lận trong học tập và nghiên cứu, tạo ra lỗ hổng trong xác định bản quyền tác phẩm... Quan trọng hơn cả, những thông tin, ý kiến tư vấn mà ChatGPT đưa ra có thể không chính xác.
Giao diện của ChatGPT trên điện thoại.
Sử dụng AI một cách thông minh
Mặc dù tính ứng dụng và tiềm năng của ChatGPT nói riêng và AI nói chung là vô cùng lớn nhưng theo các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực, việc trí tuệ nhân tạo thay thế hoàn toàn con người là không thể xảy ra. Bởi, khả năng tư duy và sáng tạo là khả năng của con người mà máy móc chưa thể mô phỏng được. Ngoài ra, con người là một thực thể đặc biệt với những yếu tố bản chất riêng có mà không thể tìm thấy ở bất kỳ thực thể nào khác, đó là cảm xúc, ý tưởng và trải nghiệm cuộc sống. Máy móc dù có thông minh đến đâu, cũng là do con người tạo ra để giúp cuộc sống của con người ngày càng tiện nghi, hiện đại hơn. Vì vậy, khi tiếp xúc và sử dụng công nghệ, mỗi người đều phải xác lập cho mình vị trí là “chủ” chứ không phải là “tớ”, tránh tự biến mình thành “nô lệ” của các cỗ máy công nghệ, bị phụ thuộc và không thể tách rời.
Giao diện của ChatGPT trên máy tính.
Muốn làm được điều đó, người dùng cần không ngừng “nâng cấp” bản thân để làm chủ công nghệ, trang bị cho mình những kỹ năng mềm, biết chọn lọc và tiếp thu thông tin, có những bước xác nhận cần thiết từ các nguồn tin chính thống, có tư duy phản biện, năng lực đánh giá nội dung, sử dụng ChatGPT đúng nghĩa là công cụ hỗ trợ nâng cao năng suất lao động, giúp thu thập thông tin nhanh hơn và rộng hơn, đưa ra những đề xuất, tư vấn phù hợp nhất theo quan điểm cá nhân, có trách nhiệm khi sử dụng và quyết định ứng dụng.
Bên cạnh đó, cần tăng cường truyền tải nội dung, quan điểm chính thống để trở thành dữ liệu huấn luyện cơ bản cho việc “học hiểu” của các công cụ thông minh. Điều này giúp tăng độ chính xác cho mỗi câu trả lời của ChatGPT, khiến việc hỗ trợ của nó có ích hơn.
Trước sự phát triển mạnh mẽ của AI như hiện nay, việc phổ biến của ChatGPT và những công nghệ AI khác trong tương lai là điều tất yếu, do đó cơ quan quản lý nhà nước cần sớm nghiên cứu và ban hành các quy định, cơ chế, chính sách kịp thời để thiết lập một tiêu chuẩn bảo đảm an toàn cho người sử dụng.
Phải khẳng định sức mạnh của Al mà cụ thể là công cụ ChatGPT là rất lớn nếu người dùng biết khai thác đúng cách. Do đó, mỗi người cần chuẩn bị tâm thế cho những thay đổi sắp tới như một quy luật tất yếu của thời đại công nghệ số. Trong khi chờ cơ quan quản lý nhà nước sớm nghiên cứu và ban hành các hành lang pháp lý liên quan để quản lý rủi ro, bảo đảm việc ứng dụng AI vào công việc một cách rõ ràng thì mỗi người nên dử dụng trí thông minh nhân tạo này một cách thông minh, đừng tự biến mình thành “cỗ máy” một cách thụ động, có thể gây ra những hệ lụy đáng tiếc, mà hãy tận dụng những ưu việt của AI để phục vụ cuộc sống đúng như công năng của nó.
Theo: Báo Phú Thọ điện tử