Chùa Sơn Vi (Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh xếp hạng năm 1995)
Chùa Sơn Vi (tên chữ: Vĩnh Ninh tự) thuộc thôn Sơn Vi, xã Sơn Vi (thôn Sơn Vi trước đây thuộc kẻ Vầy là nơi buôn bán sầm uất một thời).
Chùa Sơn Vi là công trình kiến trúc tôn giáo thờ Phật, được xây dựng vào thời Hậu Lê và tu sửa lớn vào thời Nguyễn, với quy mô khá đồ sộ và địa thế cảnh quan đẹp là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân. Nhìn theo hướng Động Nam, chùa Sơn Vi có mặt bằng kiến trúc kiểu chữ Đinh (J), gồm: Bái đường 5 gian và Chính điện 2 gian, đã trải qua trùng tu, sửa chữa nhiều lần, gần đây nhất là vào năm 1989.
Giá trị đặc sắc của di tích chùa Sơn Vi là hệ thống tượng thờ, tiêu biểu: Bộ tượng Tam thế, bộ tượng Di Đà tam tôn, Ca Diếp, A Nan Đà, Đức Ông, Thánh Tăng, bộ tượng Hộ Pháp và tượng Hậu. Hệ thống tượng thờ chùa Sơn Vi được tạo tác đẹp, tô điểm màu sắc hài hòa, sống động, không chỉ có giá trị cao về lĩnh vực tôn giáo mà còn có giá trị nghệ thuật tạo tác tượng tròn, đạt trình độ thẩm mỹ cao, mang đậm nét đặc trưng của nghệ thuật tạo tạc tượng đầu thời Nguyễn - thế kỷ XIX. Trình độ tạc tượng của các nghệ nhân dân gian đã tạo nên những pho tượng sinh động, lột tả chân dung, sự tích của từng nhân vật khiến cho các pho tượng vừa uy nghiêm vừa gần gũi với chúng sinh phật tử.
Chùa Sơn Vi còn lưu giữ hệ thống cổ vật phong phú: Chuông đồng "Vĩnh Ninh tự chung" (được đoán định niên đại vào thời Nguyễn), trên thân chuông không có bài minh chuông; lư hương gốm sứ da lươn (thế kỷ XIX); hoành phi "Vĩnh Ninh tự"; câu đối....
Nguồn sưu tập: Kỷ yếu Di tích lịch sử văn hóa Lễ hội truyền thống tiêu biểu huyện Lâm Thao năm 2019.